Κατόρθωμα η δημοκρατία όχι συνταγή

Ο τρόπος για να ξαναλειτουργήσει η πολιτική στην Ελλάδα υπάρχει, εμπειρικά βεβαιωμένος: Είναι η συνεπής επιστροφή στη μικρή αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα – το ένα από τα τρία «σημάδια» πού, αν ποτέ εμφανιστούν και τα τρία μαζί, θα ξέρουμε ότι ο Ελληνισμός νεκρανασταίνεται. Δεύτερο «σημάδι»: έξι χρόνια στο Δημοτικό σχολείο, τρία μόνο μαθήματα και τα τρία γλώσσες: αρχαία ελληνικά (κυρίως παιχνίδι ετυμολογίας), τα μαθηματικά ως γλώσσα, η μουσική ως γλώσσα. Τρίτο «σημάδι» νεκρανάστασης: απαγόρευση (η μόνη!) εμπορικής χρήσης των ΜΜΕ. Δεν είναι στόχοι που μπορούν να συνειδητοποιηθούν μέσα σε μια γενιά. Αλλά είναι οι μόνοι που μπορούν να διασώσουν ιστορικά υπαρκτό και ενεργό τον Ελληνισμό.
Μοιάζει νόμος φυσικός, ιδίωμα της φύσης του ανθρώπου: όσο λιγότερα ξέρει ο άνθρωπος τόσο περισσότερες βεβαιότητες να έχει. Ίσως είναι από τα συμπτώματα που ο Φρόυντ χαρακτήρισε «μεταστροφή της ενόρμησης στο αντίθετό της» (Verkehrung ins Gegenteil) — κάποιος ειδήμων θα μπορούσε να μας το φωτίσει. Πάντως, η ενορμητική δοκησισοφία στην ελλαδική κοινωνία μοιάζει να έχει διαστάσεις λοιμικής.
Η αμάθεια που ακκίζεται σαν γνώση, η ασχετοσύνη που αυτοβεβαιώνεται σαν προσωπική εμπειρία, η υπόνοια που εκφέρεται σαν πεποίθηση, η φήμη που λογαριάζεται σαν πληροφόρηση, είναι συμπτώματα πληθωρικά, τα συναντάει κανείς σε κάθε του βήμα. Όλοι, στη σημερινή Ελλάδα, τα ξέρουμε όλα —αυτή την εντύπωση δίνουμε. Συντηρούμε και κάποια έγνοια τεκμηρίωσης των λεγομένων μας, αλλά συνήθως προσχηματική, έως και γελοιώδη. Ξέρουμε τα «μυστικά» της οικονομίας και, κυρίως, το τί πρέπει να γίνει. Αναλύουμε τους χαρακτήρες των επαγγελματιών της πολιτικής και τους αξιολογούμε, ωσάν να τους έχουμε συναναστραφεί, σαν φιλαράκια.