Και ο κλήρος έπεσε στα δάκρυα
Το θέμα, που ομολογώ πως από παιδί με πλήγωνε, είναι εκείνο του αναίτιου και πρόωρου χαμού των ανθρώπων, το αναπάντεχο του θανάτου, ο επώδυνος και μαρτυρικός τρόπος της εξόδου πολλών ανθρώπων απ’ τη ζωή, παρά τις όσες για “ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά τέλη” ικεσίες Τόν είχαμε ανά τους αιώνες παρακαλέσει.
Μεγαλώνοντας βέβαια και παίρνοντας μυρουδιά από τα τεκταινόμενα στην παγκόσμια ιστορία, ακόμα βασανιστικότερο γινόταν για μένα και το δέμα της διαφαινόμενης απουσίας και σιωπής του Θεού, όταν οι δίκαιοι αφανίζονται και η ηχώ των κραυγών τους πολλαπλασιάζεται ανατριχιαστικά μέσα σ’ ένα βουβό κενό. Όταν ο Θεός παρακαλείται να επέμβει και δεν το κάνει. Όταν κάποιοι που υποφέρουν Τού φωνάζουν και ο ουρανός σιωπά.
Οκτώ κινηματογραφικές ταινίες σε θεολογική παρακολούθηση, με θέμα τους αυτό το βασανιστικό ζεύγος της απώλειας και απουσίας, των αγαπημένων αδελφών και του σπλαχνικού Πατέρα· το ζεύγος που πάντα θα μας στοιχειώνει.
Τα δάκρυα, στοιχείο σωματικό αλλά και σημείο πνευματικό, διαρρέουν όλη την υπόστασή μας και εκφράζουν τα ανείπωτα. Όσα ο λόγος και οι λέξεις αδυνατούν να μεταφέρουν. Πάντοτε κλαίμε. Στην υπέρτατη χαρά και στην πιο αβάσταχτη θλίψη. Πάντοτε η αγάπη του Θεού θα μας υπερβαίνει αλλά και η αίσθηση της απουσίας Του θα μας κατακλύζει. Το περίσσευμα κι απ’ τα δύο, όσο αδυνατούμε εμείς να χωρέσουμε, υπερεκχειλίζει.
Με τα δάκρυα Σου μιλάμε καλύτερα. Με τα δάκρυα Σε αναζητούμε. Μα τα δάκρυα πιστώνουμε την παρουσία Σου μέσα μας και με τα ίδια δάκρυα σπαράζουμε την απουσία Σου.
Οι ειλικρινείς πάντοτε θα κλαίνε. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Πάντοτε κλαμμένοι μπροστά Σου θα ’μαστε και τα δάκρυα οι αποσκευές μας. Μ’ αυτά θα ξεπλένουμε το χώμα από πάνω μας αλλά και θα ποτίζουμε στάλα-στάλα την ελπίδα.
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 472
Α΄ Έκδοση: 11/2018
Και πατέρας και ποιμένας
Έγγαμοι ιερείς της εποχής μας και το αποτύπωμά τους στις καρδιές των παιδιών τους.
Στην εποχή μας όπου βάλλεται με μένος τόσο η ιδιότητα του πατέρα όσο και η μορφή του ορθοδόξου ιερέα, η μνηυμειώδης αυτή έκδοση καταθέτει τις εμπειρίες και τις πράξεις εγγάμων ιερέων της εποχής μας που διακρίθηκαν και ως πατέρες και ως ποιμένες.
Τα κείμενα συλλέχθηκαν μετά από έρευνα δύο ετών και η ξεχωριστή αυτή έκδοση συγκεντρώνει πολύτιμες μαρτυρίες σύγχρονων συγγραφέων, επιστημόνων αλλά και ιερέων, παιδιών και εγγονών εγγάμων ιερέων της εποχής μας.
Ταπεινά καταθέτουν τις αναμνήσεις τους από τη ζωή τους κοντά σε αγωνιστές λευίτες, ζωντανεύοντας στιγμές και αναμνήσεις από τα χωριουδάκια τα σκαρφαλωμένα στα βουνά της Ηπείρου ως τα αγιασμένα χώματα της Κρήτης και από την Ιωνία και την Πόλη ως την Αθήνα και την Πελοπόννησο, αλλά και τα γεμάτα από παπαδιαμαντική ατμόσφαιρια ξωκκλήσια της Ύδρας.
Την έκδοση προλογίζει η πρεσβυτέρα Ελένη Λεφάκη Στάτη από τον Αρχάγελλο της Ρόδου, ενώ στην εισαγωγή παρατίθεται ένα κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για τον πατέρα του π. Αδαμάντιο.
Τα υπόλοιπα κείμενα υπογράφουν:
Γεώργιος Αντωνάκης για τον παπα Αντρέα Αντωνάκη
Νικόλαος Σταματάκης για τον παπα Γιώργη Σταματάκη
π. Διονύσιος Ταμπάκης για τους Χριστομαραθωνοδρόμους ιερείς των ηπειρώτικων βουνών
Πορφύρης Νταλιάνης για τον π. Στέφανο Νταλιάνη, βοηθό του αγίου Ευμενείου
Σταυρούλα Σεϊτανίδου Σταμάτη για τον π. Κωνσταντίνο Στρατηγόπουλο
Νίκη Γαλάνη, για τον πατέρα της
Μαρία Κοτοπούλη, για τον παππού της π. Ανδρέα Σταύρος,
Βασίλης, Νεκτάριος, Παρασκευή και Παύλος Πουλογιαννόπουλος για τον π. Γεώργιο Πουλογιαννόπουλο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου για τον πατέρα του
Γεώργιος Παπαθανασόπουλος για τον παππού του π. Γεώργιο Ψαλτόπουλο
Αρχιμ. Δοσίθεος, ηγούμενος Τατάρνης για τους εγγάμους ιερείς της Πόλης
Δημήτριος Γ. Μεταλληνός για τον π. Γεώργιο Μεταλληνό
Αρχιμανδίτης Μεθόδιος Κρητικός για τον παπα Γιώργη Κρητικό
π. Βασίλειος Χριστοδούλου για τον παπα Γιώργη Σκόνδρα
π. Βίργκιλ Γκεοργκίου για τον π. Κωνσταντίν Γκεοργκίου
Ελπίδα Πατεράκη – κείμενο “Παπαδοπαίδια με φτερά”
Κανών Παρακλητικός εις την Παναγίαν την απαλύνουσαν τας σκληράς καρδίας
Κανών Παρακλητικός εις την Παναγίαν την απαλύνουσαν τας σκληράς καρδίας ή Παναγία με τα επτά σπαθιά.
Β΄ Έκδοσις
Καρδιά… Ο δρόμος που ξέχασες
Μικρές ιστορίες για την αγάπη πού ξεχάσαμε!
«…Μέσα στον άνθρωπο, πέρα από τα λάθη, τις αστοχίες και αμαρτίες του, υπάρχει ένας χώρος, μία πνευματική γη, που παραμένει απολύτως αθώα και καθαρή. Αυτή είναι η «καρδιά» του ανθρώπου, το κέντρο της υπάρξεώς μας!
Τα κείμενα του Ηλία Λιαμή σε απίστευτα ρέοντα χαριτωμένο λόγο, εαρινό και αναστάσιμο, δίχως τα βαρίδια του ευσεβισμού και τη θανατηφόρα σπορά των ενοχών, μας εισάγουν στην αγάπη και τον έρωτα του Χριστού.
Ευχαριστούμε τον Ηλία Λιαμή για αυτό το νέο του πόνημα, για αυτές τις εξομολογήσεις που δεν δίστασε να μοιραστεί μαζί μας. Ευχή, να ανακαλύψουμε μέσα από αυτά τα κείμενα τον τρόπο να μιλάμε στην καρδιά μας δίχως τη λογοκρισία του νου.
Καλή ανάγνωση!»
(Από τον Πρόλογο του π. Χαράλαμπου Παπαδόπουλου-Λίβυου)
Καρδιακή προσευχή
Η προσευχή δεν είναι μια περίτεχνη τεχνική, η προσευχή δεν είναι μια συνταγή. Η εγκάρδια προσευχή είναι η κατάσταση εκείνου που βρίσκεται μπροστά στον Θεό. Ο Θεός είναι παρών παντού, αλλά εμείς δεν είμαστε πάντα παρόντες μπροστά στον Θεό. Χρειαζόμαστε μια ζωντανή παράδοση, έναν πνευματικό Πατέρα, έναν δρόμο να ακολουθήσουμε για να ενσαρκώσουμε την πραγματικότητα της προσευχής.
Προσεγγίζουμε με άκρα ταπείνωση τον τρόπο της εγκάρδιας προσευχής. Ο δρόμος που ανακαλύπτουμε περιλαμβάνει πολλά σκαλοπάτια που ανεβαίνουμε ανάλογα με τη δέσμευσή μας, τις δυνατότητές μας. Η προσευχή δεν μαθαίνεται, απλώς βιώνεται. Eίναι ένα άνοιγμα, ένας τρόπος βίωσης και πρόσληψης της ομορφιάς. Είναι καρπός της πίστης μας, του απεριόριστου ανοίγματος της καρδιάς μας στον Θεό. Η προσευχή είναι μια σταγόνα ζωντανού φωτός που γονιμοποιεί όλες μας τις αισθήσεις και μεταμορφώνει όλη μας την ύπαρξη. Είναι δώρο Θεού…
Καρδιακός Λόγος περί Μοναχισμού και Ιερωσύνης
Το βιβλίο του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου “Καρδιακός Λόγος” περιέχει δεκαέξι ομιλίες του που έγιναν κατά καιρούς σε συνέδρια και σε εκδηλώσεις όπου είχε προσκληθεί και είχαν ως θέμα τον μοναχισμό και την ιερωσύνη. Ο λόγος του είναι Πατερικός, εμπειρικός και διακριτικός που μπορεί να φωτίσει τον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος βιώνει άγχος, ανασφάλεια, σύγχυση, αποπροσανατολισμό από τον πραγματικό και ουσιαστικό σκοπό του, που είναι ο προσωπικός αγιασμός του, η σωτηρία, η θέωση. Έχει ιδιαίτερα ο Πανιερώτατος το χάρισμα του λόγου. Ο ίδιος αποτελεί μία αστείρευτη πηγή λόγου. Μπορεί να ομιλεί για το ίδιο θέμα πολλές φορές και να μην επαναλαμβάνει ποτέ τα ίδια. Πάντοτε έχει να προσφέρει στον ακροατή κάτι νέο. Τούτο συμβαίνει, διότι ο λόγος του είναι καρδιακός. Και όταν γράφουμε καρδιακός, δεν εννοούμε ότι μιλά με καρδιά, με συναίσθημα, όπως λένε συνήθως. Αλλά ότι ο λόγος είναι έκφραση και διατύπωση, δημιούργημα της καρδίας που ενώνεται και κοινωνεί εμπειρικά με τον ενυπόστατο Θεό Λόγο. Ο λόγος αυτός έχει πνευματική δύναμη, είναι “ζων και ενεργής και τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον και διϊκνούμενος άχρι μερισμού ψυχής τε και πνεύματος” (Εβρ. 4, 12) και είναι ικανός να θεραπεύσει και να αναγεννήσει την “κοπιώσαν και πεφορτισμένην καρδίαν” των ανθρώπων.
Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 25
Κατηχήσεις Αγίου Θεοδώρου του Στουδίτου του Ομολογητού
Οι επιστολές του Θεόδωρου Στουδίτη αποτελούν έργου μεγάλο και σπουδαίο που μας μεταφέρει νοερά στην εποχή εκείνη της αναδιοργανώσεως του Κοινοβιακού τρόπου της Μοναχικής Πολιτείας, τον οποίο εγκωμιάζει σε πολλές επιστολές. Οι αποδέκτες των επιστολών του Θεοδώρου ανήκαν σε όλα τα στρώματα της τότε βυζαντινής κοινωνίας και απευθύνονται από τον απλούστερο μέχρι τον πλέον ενάρετο μόναχο ή λαϊκό στέλεχος της Εκκλησίας.
Ο αριθμός των επιστολών που έγραψε συνολικά ο Θεόδωρος Στουδίτης ήταν πολύ μεγάλος και περιλαμβανόταν σε πέντε βιβλία. Σήμερα αναφέρει ο Π. Παπαευαγγέλου που σώζονται κάπου 550 επιστολές.
Στην παρούσα εργασία έγινε χρήση της εκδόσεως του Ιερομονάχου Ζαχαρίου, η οποία εξεδόθη το 1887 στην Ερμούπολη Σύρου, επειδή αυτή χρησιμοποιείται σε αρκετές Μόνες του Αγίου Όρους.
Οι Κατηχήσεις του αγίου Θεοδώρου Στουδιτου αποτελούν πηγή πολύτιμη για την ζωή και την οργάνωση του μοναχικού βίου κατά το δεύτερο μισό του 8ου και τις αρχές του 9ου αιώνα. Ο άγιος δεν παρέλειψε μέσα στο χώρο της μονής να ιδρύσει σχολείο για τους αγράμματους, καθώς και άλλα εργαστήρια, ώστε το Μοναστήρι έγινε μία κοινωνία πνευματικών ανθρώπων, μία αδελφότητα οδεούσα στην σωτηρία, κυψέλη, όπου “εκηροπλαστείτο” το νοητό μέλι της εν Θεώ εργασίας.
Κηλίδες από μέλι
Γυρεύοντας την πίστη στον καιρό της πανδημίας
Όσοι χριστιανοί ισχυρίζονται ότι εντός του ναού οπωσδήποτε δεν κολλάμε κορονοϊό θέλουν να είναι σίγουροι ότι το θαύμα υπάρχει, ότι είναι ορατό, χειροπιαστό.
Ότι ναι µεν ζούμε µμέσα στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια, αλλά να «για δείτε µμέσα στον ναό είμαστε ασφαλείς, αισθανόμαστε το θαύμα, το επέκεινα το ακουμπάνε οι αισθήσεις µας!».
Δεν είναι τίποτε άλλο από το γεγονός ότι ο άνθρωπος θέλει να δει για να πιστέψει. Δεν θυμάται όμως ότι ο Χριστός τού αρνείται αυτά τα θαύματα. Ένα ορατό, επαναλαμβανόμενο θαύμα δεν υπάρχει. Ο Θεός µάς αφήνει µέσα στην ανασφάλεια, σε µια ανασφάλεια τρομακτική. Αλλά ακριβώς µέσα σε αυτή µπορεί να γεννηθεί το κατεξοχήν θαύμα: η πίστη.
Κλίμαξ (μετάφραση)
Η “Κλίμαξ” του Οσίου Ιωάννου του Σιναΐτου, περιγράφει σε 30 κεφάλαια-βαθμίδες την κλίμακα των αρετών, που οδηγούν τον άνθρωπο από τη γη στο Θεό της αγάπης.
Μεταφρασμένο κείμενο και χρήσιμα σχόλια.
Μετάφραση: Αρχιμ. Ιγνάτιος
Έκδοση Εικοστή Πέμπτη
Κοινωνία Θεώσεως
Η σύνθεση Χριστολογίας και Πνευματολογίας στο έργο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.
Μια από τις κυριότερες διαφορές ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση είναι ο προσδιορισμός της θέσης μέσα στην ιστορία των προσώπων του Χριστού και του Αγίου Πνεύματος, αυτού που ονομάζομε σχέση Χριστολογίας και Πνευματολογίας. Συχνά εμφανίστηκαν μονομέρειες, όχι μόνο στη Δύση αλλά και στην ορθόδοξη θεολογία του 20ού κυρίως αιώνα, είτε ως χριστιανισμός που γεννάει την ηθικολογία και την ατομική θρησκευτικότητα είτε ως μυστικισμός που παράγει τη συναισθηματική αιχμαλωσία. Η σύνθεση Χριστολογίας και Πνευματολογίας που χαρακτηρίζει την ορθόδοξη παράδοση συχνά παραβιάστηκε -και παραβιάζεται-, με αποτέλεσμα τη σύγχυση ανάμεσα στο θεσμικό και το χαρισματικό στοιχείο της εκκλησιαστικής ζωής. Μορφές τέτοιας σύγχυσης μπορεί να είναι ο υπερτονισμός ενός θεσμικού χαρακτήρα της Εκκλησίας (όπου οι αξιωματούχοι της διαχειρίζονται τη ζωή της ή η ένταξη στο σώμα της και η εφαρμογή των κανόνων της αρκούν για τον εφησυχασμό των μελών της) ή ο υπερτονισμός ενός χαρισματικού χαρακτήρα (όπου οι χαρισματούχοι προσδιορίζουν και κατευθύνουν τη ζωή των πιστών).
Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται, με βάση το έργο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, να διευκρινιστεί ότι η οδός της σωτηρίας είναι διαρκής σύνθεση θείας Ευχαριστίας και άσκησης, αποτέλεσμα δράσης μελών ενός σώματος, που αφενός συγκροτούνται ως σώμα στην ευχαριστηριακή τους σύναξη και τη συμμετοχή τους στα μυστήρια της Εκκλησίας, αφετέρου ασκούνται για την υπέρβαση της ατομικότητας και την ανάδειξη της σχέσης. Συγχρόνως στο βιβλίο αυτό εξετάζονται οι αντιπαλαμικές επικρίσεις και οι αντιησυχαστικές θέσεις της Δυτικής θεολογίας, οι οποίες έχουν διολισθήσει και σε ορθόδοξους κύκλους, και επισημαίνονται οι κίνδυνοι μιας ολισθηρής περιπέτειας που αφορά τη σωτηρία του ανθρώπου.
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 488
Α΄ Έκδοση: 10/2001
Κοίταξέ με στα μάτια! Μου λες την αλήθεια;
Χτίζοντας την σχέση με τον Θεό και τους ανθρώπους
Ας θυμηθούμε όταν ήμασταν μικρά παιδιά και η μάνα μας μάς έλεγε:
«Μου λες την αλήθεια; Κοίταξέ με στα μάτια!»
Στις δυο τρύπες απ’ όπου θα μπω μες στην ψυχή σου για να δω αν μου λες αλήθεια.
Στις δυο οπές, από τις οποίες θα αποκτήσω την εμπιστοσύνη.
Γιατί η εμπιστοσύνη είναι καρπός αγάπης.
Χωρίς αυτή τη σχέση, λοιπόν, δε μπορεί να γίνει το θαύμα.
«Πιστεύω» θα πει «εμπιστεύομαι τον Θεό πάντων ένεκεν».
Κοσμάς ο Αιτωλός
Ο άγιος Κοσμάς έχει αποβή ιεροκήρυξ όχι μιας γενιάς, αλλά ιεροκήρυξ πολλών γενεών. Δροσερή πηγή μέσα στη Σαχάρα αυτού του κόσμου. Όντως οι λόγοι του είναι ακτινοβολία του αγίου Πνεύματος.
Έκδοσις ΛΒ΄
Κουβεντιάζοντας για την πίστη σήμερα
Η αναφορά του βιβλίου αυτού σε θέματα τόσο ζωτικής σημασίας, όπως ο λαός του θεού, η ευχαριστηριακή και λειτουργική ζωή, ο κλήρος, οι γέροντες, το μοναστήρι και η ενορία, με τρόπο καταπληκτικά καταληπτό και εμπειρικό, είναι μια αξιόλογη προσφορά στο σημερινό άνθρωπο που θέλει να ανακαλύψει το πρόσωπό του μέσα στην Εκκλησία ως Ενορία και να αποτελέσει ένα ζωντανό μέλος της. Μια προσφορά, για την οποία ο συγγραφέας είναι αξιέπαινος.
Τρίτη Έκδοση
Κρυμμένη ψυχική ομορφιά
Η ψυχική ομορφιά ανοίγει νέους ορίζοντες. Φωτίζει και δεν αποκρύπτει. Εμπνέει και δεν ενοχοποιεί. Αναδεικνύει και δεν καταπιέζει. Σε καλεί να την ανακαλύπτεις.
Το πέρασμα. Μέσα από τον σκοτεινό εαυτό.
Πώς να βρει κάποιος το κουράγιο να τον διασχίσει;
Πώς δεν θα χαθεί μέσα στην απογοήτευση;
Πού θα βρει τη δύναμη να αντικρίσει εκείνα που αρνιόταν την ύπαρξή τους;
Πώς να αξιοποιήσει τη συνειδητοποίηση ότι έχει ακραία αρνητικά συναισθήματα ακόμη και για τον εαυτό του;
Ακόμη και για αγαπημένους ανθρώπους;
Ο άνθρωπος δικαιούται να αντιμετωπίζει τα σκοτάδια του δίχως να χάνει την αγάπη για τον εαυτό του. Όχι μια αγάπη γλυκερή που οδηγεί στη δημιουργία ενός ψευδούς εαυτού. Αλλά μια αγάπη αποφασιστική. Μια αγάπη όχι για τις αστοχίες, αλλά για τον ίδιο τον στόχο. Η ψυχική ομορφιά ανοίγει νέους ορίζοντες. Φωτίζει και δεν αποκρύπτει. Εμπνέει και δεν ενοχοποιεί. Αναδεικνύει και δεν καταπιέζει. Σε καλεί να την ανακαλύπτεις.
Κρυπτοχριστιανισμός και κρυπτοχριστιανοί στα Νότια Βαλκάνια, στην Μικρά Ασία και την Κύπρο
Μπροστὰ στὸ φαινόμενο τοῦ Κρυπτοχριστιανισμοῦ πρέπει νὰ σταθοῦμε μὲ δέος. Δὲν γνωρίζουμε ἀκριβῶς τὶς συνθῆκες κάτω ἀπὸ τὶς ὁποῖες μία ψυχὴ πῆρε τὴν πιὸ κρίσιμη ἀπόφαση κατὰ τὴν ἐπίγεια ζωή της. Κυρίως δὲν μποροῦμε νὰ κατηγορήσουμε ἐκείνους ποὺ μπορεῖ νὰ ἔγιναν κρυπτοχριστιανοί, ἀλλὰ συγχρόνως μετατράπηκαν σὲ τραγικὰ καὶ ἀξιολύπητα πρόσωπα, ὅταν μάλιστα ἐμεῖς στὴν καθημερινή μας ζωή, ἔστω καὶ στιγμιαία, γινόμαστε ἐθελουσίως «κρυπτοχριστιανοί», χωρὶς νὰ κινδυνεύει ἡ ζωή μας ἢ ἡ σταδιοδρομία μας ἢ νὰ μᾶς περιμένουν στρατόπεδα συγκεντρώσεως, βασανιστήρια καὶ θάνατος. Ἄλλωστε, ἡ ἀρχαία ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία μᾶς ἔχει διδάξει ὅτι συγχωρέθηκαν ἐδῶ στὴ γῆ καὶ οἱ δυὸ κατηγορίες τῶν «ἐκπεσόντων», καὶ αὐτοὶ ποὺ «θυσίασαν» στοὺς αὐτοκράτορες καὶ οἱ «λιβελλοφόροι», (ὅσοι ἔκαναν λίβελλο κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ), ἀρκεῖ ποὺ μετανόησαν εἰλικρινά».