Αίσθησις ζωής αιωνίου
Χοϊκές καταγραφές εμπειριών ουρανίων.
Βγαλμένο μέσα από το περιβόλι της Παναγίας και αρωματισμένο με την ευωδία του θυμιάματος που προσφέρεται δοξολογικά στον Άγιο Θεό, το νέο αυτό βιβλίο των εκδόσεων της Χριστιανικής Φοιτητικής Δράσεως έρχεται να μας μεταφέρει εμπειρίες ουράνιες. Εμπειρίες ζωής αιωνίου. Ο συγγραφέας του, ο μακαριστός αγιορείτης μοναχός π. Μάρκελλος Καρακαλληνός, μέσα από μια σειρά άρθρων, δημοσιευμένων παλαιότερα στο περιοδικό «Η Δράσις μας», μας χαρίζει γεύσεις από μια ζωή διαφορετική, θεωμένη. Μας προκαλεί και προσκαλεί σε μια ιδιαίτερη συνάντηση με τον Κύριο. Αποφεύγει να εμπλακεί σε ατραπούς ακαδημαϊκής θεολογίας αλλά, χρησιμοποιώντας απλή γλώσσα και κατανοητές εκφράσεις, μας ταξιδεύει μέσα στα βαθιά και πεντακάθαρα νερά της βιωματικής θεογνωσίας.
Τα άρθρα αυτά, ίσως, δεν θα προσδώσουν κάποια εγκεφαλική γνώση, θεολογική ή άλλη, αλλά είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσουν να υποπτευθούμε την ύπαρξη μιας άλλης γνώσης, που ξεπερνά τα όρια του σκοτισμένου από τα βιοτικά και υλικά πράγματα ανθρώπου. Δεν θα δημιουργήσουν επιπόλαιες συναισθηματικές εκρήξεις, αλλά θα σταλάξουν στην ψυχή μας βάλσαμο θεϊκής παρηγοριάς και θα μας ωθήσουν να ποθήσουμε κι εμείς την μακάρια αυτή αγάπη για τον Θεό, που τόσο έκαιγε την καρδιά του μακαριστού πατρός. Σε κάθε σελίδα του βιβλίου θα ανακαλύψουμε την θεία αλλοίωση που υφίσταται ο άνθρωπος όταν αισθανθεί, έστω κατ’ ολίγον και συνεσκιασμένα, την κατάσταση της αιωνίου ζωής.
Αν και για τον προσευχόμενο μοναχό ο χρόνος είναι ένα σχετικό και, πολλές φορές, αδιάφορο μέγεθος, τα περιεχόμενα κείμενα για λόγους καθαρά συστηματικούς ταξινομήθηκαν σε ευρείες ενότητες που έχουν ως αναφορά τους τον χρόνο. Τις χρονικές περιόδους, για την ακρίβεια, στις οποίες παραδοσιακά, εδώ και αιώνες, χωρίζεται η κάθε ημέρα του αγιορείτη μοναχού. Ώρας πρώτης, τρίτης, έκτης, ενάτης, μεσονύκτιας ώρας, ανάλογα με τον χρόνο που αυτά γράφονται ή αναφέρονται. Επιπροσθέτως υπάρχουν και άλλες δύο ενότητες, που δεν παύουν να έχουν σχέση με τον χρόνο: «εν παντί καιρώ και πάση ώρα»- άρθρα, δηλαδή, που οποιαδήποτε αυστηρή χρονική ταξινόμησή τους θα τα αδικούσε- και «εορτολογικών ωρών»- κείμενα αναφερόμενα σε συγκεκριμένες εορτές του ενιαυσίου εορτολογικού κύκλου της Εκκλησίας μας. Στο βιβλίο, τέλος, δρουν συμπληρωματικά, αλλά και κοσμητικά, πολλές αξιόλογες φωτογραφίες από την επίγεια γειτονιά του π. Μαρκέλλου, το Άγιον Όρος.
Πιστεύουμε πως σε μια εποχή αποθέωσης της εγκεφαλικής επιστημονικής γνώσης, αλλά, συνάμα, υποτίμησης και εξοβελισμού του γνήσιου βιώματος, το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει ένα πραγματικό οδοδείκτη πνευματικής πορείας προς την αληθή γνώση του Θεού.
Προλογίζει ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φιλόθεος, Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Καρακάλλου
Αιτείται και δοθήσεται ημίν
Αφότου εγερθείτε το πρωΐ και πλύνετε το πρόσωπό σας, προσφέρετε αμέσως ευχαριστία στον Θεό «πάντων ένεκεν»· διαβάστε κάποιες από τις ευχές της Εκκλησίας· προσευχηθείτε αυτοσχέδια από την καρδιά σας και στη συνέχεια προσευχηθείτε λίγο με την ευχή του Ιησού. Τότε η ενέργεια της προσευχής θα σας συνοδεύει όλη την ημέρα και, είμαι βέβαιος, ότι θα σφραγίζει με ευλογία κάθε έργο σας.
Ακολουθίαι του Δεκαπενταυγούστου
Περιέχει τις ιερές ακολουθίες του εσπερινού και όρθρου των μεγάλων εορτών της Μεταμορφώσεως του Κυρίου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και απάνθισμα των ακολουθιών όλης της περιόδου της νηστείας του Δεκαπενταυγούστου.
Περιέχει επίσης, το μικρό και μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα, που είναι αφιερωμένοι στην Υπεραγία Θεοτόκο.
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 220
Γ΄ έκδοση: 2001
Άκουσέ με…
Σελίδες: 360
Εξώφυλλο: Άδετο
Αλεξάντερ Σμόρελ
Η Γερμανική αντίσταση και το κίνημα του “Λευκού Ρόδου”
Ο Αλεξάντερ Σμόρελ αποκεφαλίσθηκε σε ηλικία 25 ετών, καταδικασμένος σε θάνατο για “εσχάτη προδοσία” από το ναζιστικό καθεστώς. Ανήκε σε αυτούς τους Γερμανούς που θεώρησαν χρέος τους τη σύγκρουση με τη χιτλερική εξουσία. Σήμερα το έργο του “Λευκού Ρόδου” έρχεται στην επιφάνεια ενώ ό ίδιος τιμάται ως μάρτυρας από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
“Και σε ρωτάω” μας λέει μέσα από τα κείμενά του “σαν Χριστιανό σου αγωνίζεσαι για τη διαφύλαξη του πιο πολύτιμου θησαυρού σου, μήπως διστάζεις, με την ελπίδα ότι κάποιος άλλος θα σηκώσει το χέρι για να σε υπερασπίσει; Δεν σου έδωσε ο Θεός τη δύναμη και τη θέληση να αγωνιστείς; Πρέπει να χτυπήσουμε το κακό εκεί που είναι πιο δυνατό, και είναι πιο δυνατό στην εξουσία του Χίτλερ”.
Η ιστορία ενός νέου παιδιού και των φίλων του που δεν φοβήθηκαν τον φόβο.
Αλεξίκακον Φάρμακον και η επιστολή στον Κοραή Περί Νηστείας
Ολόκληρο το έργο του αγίου Αθανασίου έχει ένα μόνο στόχο: την προφύλαξη των ορθόδοξα σκεπτόμενων και την θεραπεία των επηρεασμένων από τον Διαφωτισμό Ορθοδόξων, αλλά ακόμη μη ταυτισθέντων μαζί του. Αυτό τον σκοπό υπηρετεί και η γλώσσα του, ως έσχατο μέσο ποιμαντικής διακονίας. Ο Βολταίρος στη συνείδηση του Παρίου -και όχι μόνον- είναι ένσαρκος κίνδυνος, που διακυβεύει την μόνη δυνατότητα σωτηρίας, μεταδίδοντας τον πνευματικό θάνατο. Αυτό είναι το ύφος του αγίου Αθανασίου! Αγωνιστές όπως αυτός, είναι αδύνατο να πεισθούν ότι με ήπιες και μελιστάλαχτες εκφράσεις είναι δυνατή η νουθέτηση τεχνιτών της βλασφημίας και συκοφαντίας, όπως ο Βολταίρος και οι οπαδοί του.
Επηρεασμένοι από τις αποδομητικές ενέργειες των Γάλλων επαναστατών τις καταλυτικές επεμβάσεις τους στη δυτική χριστιανική πραγματικότητα, θέλησαν και οι Έλληνες μιμητές τους, κινούμενοι σε πνεύμα καλής μίμησης και ιδεολογικής υποτέλειας, να μεταφέρουν και εφαρμόσουν τα συμβαίνοντα στη Γαλλία και στην δική τους Πατρίδα για την διαφωτιστική ευρωπαϊκή προσομοίωσή της. Το πρόβλημα δεν είναι, βέβαια, εδώ η έκδηλη απουσία κάθε σχέσης με τη “δική τους” ανατολική παράδοση, αλλά και η πλήρης άγνοιά της.
Σε εντελώς διαφορετικό όμως κλίμα ζούσε και εκινείτο ο χώρος της ησυχαστικής παράδοσης, στον οποίον άνηκε ο όσιος Αθανάσιος Πάριος. Έτσι εξηγείται η απαρέγκλιτη προσήλωσή του στην πατερικότητα, θεολογική και πρακτική, κάτι που συνέβαινε σε όλη την κολλυβαδική οικογένεια, τους αυθεντικότερους εκφραστές αυτής της παράδοσης, που συνιστά την πεμπτουσία της Χριστιανικής Ορθοδοξίας. Και αυτό ήταν εκείνο, που προκαλούσε τους φαινομενικά Ορθόδοξους ευρωπαϊστές, όπως ο Κοραής. Ο Άγιος φαίνεται να τιμά τον Κοραή για τις γνώσεις, την παιδεία του και την επίδοσή του στην συγγραφή. Είχε όμως διορατικότατα διαβλέψει, πού οδηγούσαν τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης και των διαφωτιστών. Δεν μπορούσε, λοιπόν, να σιγήσει σε δηλώσεις του Κοραή, που μάλιστα γίνονταν ευρύτερα γνωστές, διότι αλληλογράφοι του μεριμνούσαν φιλοτίμως για την κοινοποίηση των επιστολών του. Το ιδιαίτερα όμως προκλητικό ήταν, ότι ο Κοραής, μολονότι γιατρός, διακωμωδούσε στην κυριολεξία το θέμα της νηστείας, με έκδηλο σκοπό την δυσφήμισή της.
Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 230
Α΄ έκδοση: 01/2016
Αλήθεια, ξέρεις ποιος είσαι;
Το παρόν βιβλίο περιέχει μελετήματα που δεν αφορούν μόνο στο κοσμικό φρόνημα των σημερινών νεοελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών, αλλά προχωρούν βαθύτερα, με σκοπό να φωτισθούν αρκετά σκοτεινά σημεία του χαρακτήρος του αγωνιζόμενου πιστού, ώστε να πορευθεί στην αλήθεια, στο φως και στη σωτηρία.
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 352
Β΄ Έκδοση: 10/2018
Αληθινή Ζωή. Λόγοι περί Προσευχής
Η εκμάθηση και η τήρηση των θείων εντολών έχει αυτόν τον θεραπευτικό σκοπό: πρώτα να διορθώσει την εξωτερική διαγωγή του ανθρώπου, ύστερα δε να τον βοηθήσει να καθαρίσει το περιεχόμενο της καρδίας.
Αυτή η σωτήρια εσωτερική εργασία για την απόκτηση της ευαγγελικής, της μόνης πραγματικής, της αιώνιας και τελεσίδικης ελευθερίας ονομάζεται από τους αγίους Πατέρες “τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών”.
Ο π. Ραφαήλ είναι ο άνθρωπος που μπόρεσε να συνδυάσει την όντως εγκυκλοπαιδική κοσμική μόρφωση με την εξ ίσου άριστη γνώση των αγιοπατερικών συγγραμμάτων και την προσωπική εμπειρία, την οποία απέκτησε με την καλλιέργεια της υπακοής και της ευχής του Ιησού.
Το θεματολόγιο των βιβλίων του π. Ραφαήλ ποικίλλει: θεολογικά, ασκητικά, αγιολογικά, ερμηνευτικά – ομιλίες, ερωταποκρίσεις, πολεμική, απολογητική κ.ά. Εμείς, ως μοναχοί, προτιμήσαμε να μεταφράσουμε πρώτα ένα από τα βιβλία του περί προσευχής, διότι αφ’ ενός αυτή μας χρειάζεται πιο πολύ σήμερα, αφ’ ετέρου δε επειδή αποτελεί την αγαπημένη και βασική πνευματική εργασία του συγγραφέα.
Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 28
Αλλάζει ο άνθρωπος;
Οι άνθρωποι αν αφεθούν στο μοιραίο, δεν αλλάζουν επειδή ο καιρός περνάει.
Απλώς η φθορά τούς αλλοιώνει και γερνούν και πεθαίνουν μέσα στην παραίτηση.
Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν αν αφεθούν στο μοιραίο, επειδή έζησαν κάποια συνταρακτικά γεγονότα.
Θα τα ξεχάσουν την επόμενη στιγμή, δίχως να αφήσουν να τους αγγίξουν.
Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν αν αφεθούν στο μοιραίο, επειδή ερωτεύτηκαν.
Θα ξενερώσουν μετά από την πρώτη απογοήτευση.
Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν αν αφεθούν στο μοιραίο, επειδή άλλαξε η οικονομική τους περιουσία.
Θα γίνουν απλώς χειρότεροι.
Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν αν αφεθούν στο μοιραίο, επειδή το βιογραφικό τους
θα γεμίζει με πολλούς ακαδημαϊκούς τίτλους.
Η ζωή τους θα είναι άδεια.
Οι άνθρωποι αλλάζουν αν…
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 496
Α΄ Έκδοση: 10/2018
Άλλο καλός άνθρωπος και άλλο χριστιανός
Με την χάρη του Κυρίου, προβαίνουμε στη συγγραφή του παρόντος πονήματος με τίτλο «Άλλο καλός άνθρωπος και άλλο χριστιανός» με την ελπίδα ότι θα μπορέσουμε να ρίξουμε λίγο φως εις το ψηλαφητό σκοτάδι, που υπάρχει σ΄ αυτό το θέμα.
Καθ΄ ότι όπου και αν στραφούμε δεν ακούμε τίποτα άλλο, παρά μόνο δικαιολογίες και αυτοδικαιώσεις.
Είναι, δυστυχώς, η ψυχική ασθένεια της εποχής μας. Όλοι πιπιλίζουν με πεποίθηση, που δεν επιδέχεται αντίρρηση, ότι είναι καλοί, δεν έχουν κάνει κανένα κακό, δεν σκότωσαν και δεν έβλαψαν κανένα.
Πολλοί μάλιστα προβάλλουν και τον εαυτό τους προς μίμηση λέγοντας: «Μακάρι να ήσαν όλοι σαν εμένα!». Ή προβάλλονται από άλλους, γονείς, παιδιά, συζύγους, αδελφούς, ότι είναι καλοί, άγιοι. Και όλοι τους μαζί με μία φωνή, ψάλλουν την επωδόν. «Εμείς κάνουμε πάντα το καλό, είμαστε εντάξει με τη συνείδησή μας, τι και αν δεν εκκλησιαζόμαστε, δεν εξομολογούμαστε, δεν κοινωνούμε, δεν παραδεχόμαστε τον Χριστό και τον Κλήρο Του;
Εμείς έχουμε τη θρησκεία μέσα μας, στην ψυχή μας. Άλλωστε για εμάς θρησκεία είναι να κάνουμε το καλό, όλα τα άλλα είναι υπερβολές των παπάδων και όλων αυτών που έχουν συμφέροντα να φοβίζουν τον κόσμο, να τον εκμεταλλεύονται με τα λεγόμενα Μυστήρια κ.τ.τ.».
Αυτά λοιπόν, και χίλια άλλα που ακούμε γύρω μας, αισθανόμαστε ιερή υποχρέωση, να μιλήσουμε με τη δύναμη του ενός ταλάντου μας, διαφωτιστικά στους αγνοούντες και ελεγκτικά σε όσους εθελοτυφλούν.
Ο τίτλος του βιβλίου είναι εκ πρώτης όψεως κάπως οξύμωρος, καθ΄ ότι προφανώς κηρύττει, ότι μπορεί ένας Χριστιανός, να μην είναι καλός άνθρωπος, διότι λέμε: «Άλλο καλός άνθρωπος και άλλο χριστιανός». Εντούτοις, με αυτό θέλουμε να πούμε ότι ένας κατά κόσμον καλός άνθρωπος είναι δυνατόν να μην είναι καν Χριστιανός. Αυτό άλλωστε είναι και το κατεξοχήν πνεύμα όλης αυτής της πραγματείας.
Άλλοι άνθρωποι
Ὑπάρχουν κάποιοι άνθρωποι αλλιώτικοι ἀπ΄τοὺς ἄλλους! Άνθρωποι που πορεύονται κατάντικρυ στὸν
ἥλιο· ποὺ μὲς στὴν ἁπλότητα ἢ τὴν ἀφάνεια, ἄγγιξαν τὴ μεγαλοσύνη! Εἶναι, γιατὶ ξέρουν να ξεχωρίζουν τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ ἀπ’ τοὺς νόμους τῶν ἀνθρώπων. Γιατὶ ἔχουν τὸ ἕνα χέρι ἁπλωμένο στὸν Χριστὸ καὶ τ᾿ ἄλλο στὸν πλησίον.
Τέτοιοι εἶναι οἱ πρωταγωνιστές τῶν πραγματικῶν ἱστοριῶν αὐτοῦ τοῦ βιβλίου. Ἄλλοι ἀπὸ αὐτοὺς ἔζησαν σὲ ἀλλοτινοὺς καιροὺς κι ἄλλοι πρόσφατα.
Τέτοιους ανθρώπους, ἂν τοὺς βρεῖς σήμερα, κοίταξε μὴν τοὺς προσπεράσεις!
Αμαρτία και λύτρωση
(κείμενα, ερμηνευτική απόδοση, ευρύς σχολιασμός)
Σε όλες σχεδόν τις σελίδες της Καινής Διαθήκης αναφέρεται η λέξη αμαρτία, αυτούσια, παράγωγη ή σημασιολογικά παρεμφερής. Με την ίδια συχνότητα, όμως, εμφανίζονται και λέξεις θεραπευτικές όπως λύτρωση, μετάνοια, συγχώρηση, δικαίωση κ.ά. Στο νέο αυτό έργο ορίζεται η αμαρτία και το προπατορικό αμάρτημα. Αναλύονται τα αίτια της αδαμικής παράβασης που οδήγησε στην πτώση και τη ρήξη της σχέσης Θεού και ανθρώπου, ενώ επισημαίνεται η στάση του Ιησού Χριστού απέναντι στους αμαρτωλούς, με την παράθεση, μετάφραση και τον σχολιασμό όλων των χωρίων ή αποσπασμάτων που έχουν σχέση προς τις έννοιες αμαρτία και λύτρωση.
Ο ίδιος ο Κύριος στο Κατά Μάρκον διαβεβαιώνει: «Δεν ήρθα να καλέσω σε μετάνοια τους δίκαιους αλλά τους αμαρτωλούς». Η μετάνοια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την άφεση και την συγχώρηση των αμαρτιών.
Το όγδοο έργο της σειράς «Σελίδες από την Καινή Διαθήκη», που γράφει και επιμελείται ο θεολόγος Ευάγγελος Π. Λέκκος, απευθύνεται όχι μόνο στους ειδικούς, αλλά και σε όσους ενδιαφέρονται ειλικρινά να κατανοήσουν καλύτερα και καρδιακά τα σχετικά σωστικά μηνύματα του θείου λόγου.
Σελίδες από την Καινή Διαθήκη 8
Αμαρτία το μεγαλύτερο κακό
Ανέκαθεν ο άνθρωπος απορούσε και ρωτούσε, γιατί η ζωή του πάνω στη γη είναι γεμάτη από τον πόνο, τη θλίψη, τους στεναγμούς και τα δάκρυα. Γι’ αυτό και κατέβαλλε πάμπολλες προσπάθειες προς κάθε κατεύθυνση για να βρει την αιτία.
Όπως ήταν φυσικό, εκτός από το βασανιστικό προβληματισμό που του δημιουργούσε η αναζήτηση της βαθύτερης αιτίας του φαινομένου του ποικίλου πόνου, συγχρόνως κατέφυγε και στους σοφούς ανθρώπους εκάστης εποχής για να βρει την ικανοποιητική απάντηση. Δυστυχώς, όμως οι απαντήσεις τις οποίες ο ίδιος ο άνθρωπος πήρε από τους σοφούς άνδρες, όχι μόνο δεν ήσαν ικανοποιητικές, αλλά και δεν έδιναν καν εξηγήσεις για το ποια ήταν η αρχική αιτία του φαινομένου των θλίψεων.
Με την εξ αποκαλύψεως διδασκαλία της αλήθειας του ιερού Ευαγγελίου – την οποία κήρυξε ο ερχόμενος στη γη ως άνθρωπος Υιός και Λόγος του Θεού, το δεύτερο Πρόσωπο της Παναγίας Τριάδος, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός – εφάνη ότι το πραγματικό αίτιο της τόσο βασανισμένης και ταλαιπωρημένης ζωής, καθώς και της αναχωρήσεως του ανθρώπου από τον παρόντα κόσμο, ήταν, είναι και θα είναι μέχρι της συντελείας των αιώνων η αμαρτία.
Για το τόσο σοβαρό και βασικό αυτό θέμα της αμαρτίας κατεβλήθει κάθε δυνατή προσπάθεια προς πληροφόρηση και οικοδομή κάθε ανθρώπου.
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 364
Ε΄ έκδοση: 08/2004
Αμαρτωλών Εκκλησία
Σε πρώτη ανάγνωση, πρόκειται για καταγραφές ομιλιών, που έχουν εκφωνηθεί κατά τις Κυριακές. Γρήγορα όμως ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται, πως δεν πρόκειται για δείγματα ενός τετριμμένου κηρυγματικού λόγου, αλλά για πινακίδες μιας προσωπικής πνευματικής διαδρομής. Και όπως κάθε τι το προσωπικό, έτσι και στα κείμενα αυτά, καραδοκεί κάθε στιγμή η έκπληξη… Μέσα από τα κείμενα γίνεται φανερός ο πόνος για τον θρησκευτικό άνθρωπο, εκείνον δηλαδή, που, αν και κρυμμένος πίσω από ευσέβεια και θεολογική κατάρτιση, φροντίζει ουσιαστικά μόνον το «εγώ» του, εξασφαλίζοντας στον εαυτό του, τον αυτοθαυμασμό, αλλά και την καταφρόνηση προς κάθε αποτυχημένο και αμαρτωλό. …Κάθε σελίδα του βιβλίου αποπνέει λόγο αντισυμβατικό, αγωνία προσωπική για γνησιότητα στην πνευματική και εκκλησιαστική ζωή, προσήλωση στην λυτρωτική αποστολή της Εκκλησίας μας, ειλικρινή κατάθεση πνευματικής εμπειρίας, στοιχεία τα οποία πιστεύουμε ακράδαντα πως θα προσδώσουν στην πορεία του καθενός από εμάς, νέες προοπτικές!
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 389
Αμαρτωλών Σωτηρία
Το βιβλίο του Αγαπίου Λάνδου (Αγαπίου Μοναχού του Κρητός) «Αμαρτωλών Σωτηρία» αποτελεί αφορμή για βύθισμα στην ιστορική μας αυτοσυνειδησία, στην αγωνιώδη προσπάθεια να περισωθεί η καταγωγική μας αναφορά σ’ ό,τι διέσωζε την ιδιοπροσωπία μας, τότες που ένα ολόκληρο γένος ούτε κέντρο εξουσίας είχε, ούτε δύναμη υπερασπιστική διέθετε, ούτε εθνικά όρια γνώριζε, καθώς ήταν γέννημα οικουμενικής αυτοκρατορίας και γι’ αυτό υποχρεωμένο να επιβιώσει μέσα στην ιστορική δίνη, με τη δύναμη που αντλούσε από τους ταμιευτήρες της ίδιας του της ψυχής.
Μετάφραση στη Νέα Ελληνική