Αλεξίκακον Φάρμακον και η επιστολή στον Κοραή Περί Νηστείας
Ολόκληρο το έργο του αγίου Αθανασίου έχει ένα μόνο στόχο: την προφύλαξη των ορθόδοξα σκεπτόμενων και την θεραπεία των επηρεασμένων από τον Διαφωτισμό Ορθοδόξων, αλλά ακόμη μη ταυτισθέντων μαζί του. Αυτό τον σκοπό υπηρετεί και η γλώσσα του, ως έσχατο μέσο ποιμαντικής διακονίας. Ο Βολταίρος στη συνείδηση του Παρίου -και όχι μόνον- είναι ένσαρκος κίνδυνος, που διακυβεύει την μόνη δυνατότητα σωτηρίας, μεταδίδοντας τον πνευματικό θάνατο. Αυτό είναι το ύφος του αγίου Αθανασίου! Αγωνιστές όπως αυτός, είναι αδύνατο να πεισθούν ότι με ήπιες και μελιστάλαχτες εκφράσεις είναι δυνατή η νουθέτηση τεχνιτών της βλασφημίας και συκοφαντίας, όπως ο Βολταίρος και οι οπαδοί του.
Επηρεασμένοι από τις αποδομητικές ενέργειες των Γάλλων επαναστατών τις καταλυτικές επεμβάσεις τους στη δυτική χριστιανική πραγματικότητα, θέλησαν και οι Έλληνες μιμητές τους, κινούμενοι σε πνεύμα καλής μίμησης και ιδεολογικής υποτέλειας, να μεταφέρουν και εφαρμόσουν τα συμβαίνοντα στη Γαλλία και στην δική τους Πατρίδα για την διαφωτιστική ευρωπαϊκή προσομοίωσή της. Το πρόβλημα δεν είναι, βέβαια, εδώ η έκδηλη απουσία κάθε σχέσης με τη “δική τους” ανατολική παράδοση, αλλά και η πλήρης άγνοιά της.
Σε εντελώς διαφορετικό όμως κλίμα ζούσε και εκινείτο ο χώρος της ησυχαστικής παράδοσης, στον οποίον άνηκε ο όσιος Αθανάσιος Πάριος. Έτσι εξηγείται η απαρέγκλιτη προσήλωσή του στην πατερικότητα, θεολογική και πρακτική, κάτι που συνέβαινε σε όλη την κολλυβαδική οικογένεια, τους αυθεντικότερους εκφραστές αυτής της παράδοσης, που συνιστά την πεμπτουσία της Χριστιανικής Ορθοδοξίας. Και αυτό ήταν εκείνο, που προκαλούσε τους φαινομενικά Ορθόδοξους ευρωπαϊστές, όπως ο Κοραής. Ο Άγιος φαίνεται να τιμά τον Κοραή για τις γνώσεις, την παιδεία του και την επίδοσή του στην συγγραφή. Είχε όμως διορατικότατα διαβλέψει, πού οδηγούσαν τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης και των διαφωτιστών. Δεν μπορούσε, λοιπόν, να σιγήσει σε δηλώσεις του Κοραή, που μάλιστα γίνονταν ευρύτερα γνωστές, διότι αλληλογράφοι του μεριμνούσαν φιλοτίμως για την κοινοποίηση των επιστολών του. Το ιδιαίτερα όμως προκλητικό ήταν, ότι ο Κοραής, μολονότι γιατρός, διακωμωδούσε στην κυριολεξία το θέμα της νηστείας, με έκδηλο σκοπό την δυσφήμισή της.
Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 230
Α΄ έκδοση: 01/2016
Αντιφώνησις
Τον 18ο αιώνα συντελέσθηκε μία νέα περιπετειώδης συνάντηση και αντιπαράθεση Ορθόδοξης Ανατολής και αλλοτριωμένης Ευρώπης. Στα βασικά σημεία επρόκειτο για επανάληψη της ανάλογης διαδικασίας του 14ου αι.
Οι διαφωτιστές-διανοούμενοι με πρωταγωνιστή τον Κοραή, μιλούσαν με υπερηφάνεια για την “φωτισμένη Ευρώπη”, τα “φώτα της οποίας ούτοι μεταλαμπάδευαν στο δούλο Γένος, καλλιεργώντας το σύνδρομο του “εξευρωπαϊσμού” και “εκδυτικισμού” ως τις ημέρες μας, και καταξιώνοντας την Ευρώπη σε “καθολική μητρόπολη” του Έθνους. Οι Έλληνες Διαφωτιστές είχαν εγκολπωθεί ακόμη και αθεϊστικές, αντιχριστιανικές και σαφώς αντορθόδοξες τάσεις, που διαδίδονταν μέσω της Εκπαίδευσης, επιβάλλονταν δε από την Διανόηση και την Πολιτεία.
Συνεχιστές των Ησυχαστών ήσαν οι αγιορείτες Κολλυβάδες Πατέρες, στην ηγετική ομάδα των οποίων ανήκαν ο πρ. επίσκοπος Κορίνθου Μακάριος Νοταράς, ο Νικόδημος Αγιορείτης και ο Αθανάσιος Πάριος, όλοι αναγνωρισμένοι άγιοι της Εκκλησίας μας. Αυτοί, και όλοι οι συναγωνιζόμενοι μαζί τους, ανέλαβαν τον δύσκολο αγώνα αντιμετώπισης και απόκρουσης των εκπροσώπων του Ελληνικού Διαφωτισμού, που μετέφεραν τη “Δύση” στην Ανατολή, διασπείροντας τις δυτικές ιδέες, αναιρετικές της ρωμαίικης παράδοσης. Προσπάθησαν να ενημερώσουν με τα κείμενά τους, ιδιαίτερα ο Αθανάσιος Πάριος, τον ελληνικό Λαό για την μεγάλη απειλή από την εισβολή στην Ανατολή ενός άλλου κόσμου, που η επιδιωκόμενη επικράτησή του απαιτούσε την ανατροπή του κόσμου της ορθόδοξης παράδοσης.
Οι Κολλυβάδες συνεχίζοντας πιστά την πατερική παράδοση στη στάση απέναντι στη Δύση, απορρίπτουν αυτή την Ευρώπη, πνευματικά και κοινωνικά και μαζί κάθε δυνατότητα αναγέννησης του Έθνους με τα δικά της “φώτα”. Ο μαχητικότερος των ηγετών των Κολλυβάδων Αθανάσιος Πάριος, λόγω μάλιστα ειδικών προκλήσεων, θα προτείνει την διακοπή κάθε σχέσης με αυτή την Ευρώπη, που αναιρεί αυτόχρημα το ορθόδοξο ήθος.
Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 274
Α΄ έκδοση: 11/2018
Απολογία Χριστιανική
Ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, Διδάσκαλος του Γένους και εκ των πρωτεργατών του Φιλοκαλικού κινήματος των “Κολλυβάδων”, υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας, πολυτάλαντος και πολυμερής. Ακολουθώντας την παράδοση των αγίων Πατέρων, συνέγραψε έργα ανταποκρινόμενα πάντοτε σε συγκεκριμένες ανάγκες ή προκλήσεις, για την πληροφόρηση, οικοδομή και νουθεσία του Ορθοδόξου ποιμνίου.
Το έργο του “ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ”, καταγγέλλει την αλλοτρίωση της Γαλλίας και την διαμετρική αποστασιοποίησή της από κάθε έννοια Χριστιανικότητας, κάτι που ενσαρκώνεται στην Επανάσταση του 1789. Εντοπίζει δε την αλλοτρίωση αυτή σε όλο το φάσμα της ιδεολογικής, πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητάς της: Η Γαλλική Επανάσταση αντικατέστησε τον Χριστιανισμό με την “θρησκεία της λογικής”, με την λατρεία του “Υπέρτατου Όντος”, που δεν ήταν παρά πρόσχημα για την απόκρουση της κατηγορίας της αθεΐας και στην ουσία τεκτονικό εφεύρημα (Ροβιεσπέρος). Η “φυσική θρησκεία” όμως, δεν είναι παρά άρνηση του αληθινού Θεού και απόρριψή Του. Πηγή της γαλλικής αθεΐας είναι η “αφοβοθεΐα” (απουσία του θείου φόβου) και η “παντελής αλησμονησία του Θεού”. Ήταν επόμενο συνεπώς, η εσωτερική διαστροφή να οδηγήσει σε ψευδείς και απατηλές διακηρύξεις για την εξαπάτηση του κόσμου.
Σ’ αυτό το πλαίσιο βλέπει και τις γαλλικές διακηρύξεις για ελευθερία και ισότητα. Οι κατ’ ουσίαν Χριστιανικές αυτές έννοιες έχουν λάβει την φόρτιση, που απορρέει από την γαλλική επαναστατική ιδεολογία. Η ψευδής ελευθερία καθιστά τον άνθρωπο δούλο των επιθυμιών του, ενώ η εν Χριστώ ελευθερία, αποδεχόμενη την “υπακοή” στην εξουσία, δεν παύει να σώζει την εσωτερική ελευθερία του ανθρώπου (αδούλωτο φρόνημα), που είναι η αληθινή ελευθερία. Το υπόβαθρο του Παρίου είναι και εδώ αγιογραφικό και Πατερικό.
Ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, πολέμησε με σφοδρότητα τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και έγινε γι’ αυτό στόχος των ηγετών του φιλοδυτικού ρεύματος και κυρίως του “πατριάρχη” του Αδαμαντίου Κοραή (1748 – 1833). Η σύγκρουσή τους εσφράγισε την πορεία της διαπάλης παραδοσιακών – αντιπαραδοσιακών ή, ακριβέστερα, αντιδυτικών και φιλοδυτικών, στην ελληνική κοινωνία.
Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 312
Α΄ έκδοση: 4/2015